سخن روز:تغذیه صحیح و غذاهای سالم از دیدگاه طب ایرانی
تغذیه صحیح و غذاهای سالم از دیدگاه طب ایرانی
بیمار شدن، رعایت بهداشت و نظافت، شناخت بدن و نوع مزاج خود و همچنین مصرف غذاهای مناسب است.»
«هر شخصی در ابتدا باید طبع اصلی و اکتسابی خود را بشناسد و پس از آن غذای مناسب طبع خود را فراهم آورده و به طور صحیح از آن استفاده کند.»
«افراد در هنگام بیماری از مصرف بیش از حد غذا پرهیز کنند.»
اینها جملاتی است که سید علی ابوالحبیب، محقق طب اسلامی می‌گوید: «یکی از اصول پیشگیری‌ها، عدم استفاده از هر نوع غذا در هنگام کسالت و بی‌اشتهایی است.»
سیدعلی ابوالحبیب، محقق طب اسلامی:
برای پیشگیری از بیماری‌ها، نخستین لقمه یا قاشق غذایی که افراد در دهان خود می‌گذارند، اگر احساس بی‌مزگی یا احساس بدی داشتند، فوراً آن را دور بریزند و تا پیدا کردن اشتها هیچ نوع غذای دیگری مصرف نکنند. زیرا سلامتی افراد در گرو همین کار است. در غیر این صورت بعد از زمان کوتاهی ناراحتی‌های جسمی و پس از آن ناراحتی‌های روحی به سراغ افراد خواهد آمد.
خصوصیات بدن خود را بهتر از پزشک می‌دانید
هر فردی ساختار و خصوصیات بدن خود را بهتر از هر پزشکی می‌داند. همچنین می‌داند که به چه چیزهایی حساسیت دارد و چه نوع غذاهایی با بدن او سازگار نیست.
سالم بودن و با نشاط و سلامت زیستن هدیه‌ای از جانب خداوند است که باید قدر آن را دانست. باید سعی کرد با اسیر نشدن در بند هوی و هوس برده شکم نشد و خود را به هلاکت نینداخت. پیامبر گرامی اسلام «ص» می‌فرمایند «معده خانه همه بیماری‌هاست و امساک و کم‌خوری در رأس همه داروهاست».
حتی‌الامکان از مصرف نان گندم پرهیز شود و می‌توان به جای آن از نان جو یا گندم همراه با جو مصرف کرد. همچنین می‌توان از نان سنگک برشته یا نان سبوس‌دار همراه با کمی سیاه‌دانه استفاده کرد.
پرهیز از مصرف مواد لبنی همراه غذاهای گوشتی
هنگام مصرف مواد غذایی گرم مانند عسل می‌توان از مواد خنک مانند سرکه، خیار یا کاهو استفاده کرد و از مصرف غذاهای لبنی مانند ماست یا دوغ همراه غذاهای گوشتی باید پرهیز کرد. مصرف چای معمولی دارای مضراتی است و می‌توان به جای آن از چای گیاهی ـ چای سبز ـ استفاده کرد.
در تهیه غذاهایی که دارای طبع سرد هستند مانند مرغ و ماهی می‌توان از ادویه‌‌های گرم استفاده کرد و اگر غذا دارای طبع گرم است، حتی‌الامکان باید از ادویه‌ها کمتر استفاده شود، هر چند که میزان کم ادویه برای گرم‌مزاج‌ها نیز مفید است.
در طب سنتی خوردن گوشت مرغ، زیاد توصیه نشده است. به دلیل این‌که گوشت مرغ دارای طبیعت سرد و تر است و برخی از غذاهای معمول سرد مانند "عدس آب‌پز" ممکن است بر اثر تداوم خوردن آن ضررهایی مانند افزایش سودای خون یا افزایش سردی بدن را به جا بگذارد؛ در تهیه این غذا می‌توان از ادویه‌ها و پیاز خام استفاده کرد و با این روش ضررهای آن را می‌توان کاست. در این صورت غذایی مصرف می‌شود که دارای طبیعتی گرم است.
بیشتر سرخ‌کردنی‌ها دارای طبیعت گرم و خشک هستند
به جای قند یا شکر می‌توان از عسل و نبات استفاده کرد. البته بیشتر سرخ‌کردنی‌ها دارای طبیعت گرم و خشک هستند؛ ولی غذاهای آب‌پز دارای طبیعت گرم و تر هستند. همچنین یک غذا هر چند که دارای طبیعتی سرد باشد، مصرف آن همراه با نان گندم می‌تواند سردی آن را خنثی کرده و به سمت گرمی سوق دهد.
روزانه تنها باید یک وعده غذای پختنی مصرف شود و در وعده‌های دیگر می‌توان از غذاهای آماده، میوه و سالاد استفاده کرد تا بر اثر پرخوری دچار امراض گوناگون یا چاقی نشد.
در میان گوشت‌ها بی‌ضررترین گوشت، گوشت ماهی است و گوشت قرمز و گوشت مرغ به ترتیب بعد از گوشت ماهی بهترین گوشت‌ها هستند. البته از انواع گوشت قرمز، بهترین آن گوشت گوسفند و گوشت شتر است و گوشت‌هایی مانند گوشت گاو و گوشت گوساله مفید نیستند؛ بلکه بر اثر استفاده بیش از حد آنها، سودا در خون ساخته می‌شود.
افزایش سردی بدن با مصرف گوشت گوساله و گاو
در فصل پاییز از مصرف گوشت گاو پرهیز شود. به دلیل این‌که طبع فصل پاییز سرد و خشک (سودا) است و مصرف این نوع گوشت، سودای خون را افزایش داده و موجب افزایش سردی بدن می‌شود.
هر غذایی که سرخ شود، دارای طبیعت گرم و خشک می‌شود. اگر غذا دارای طبیعت سرد بود و آب‌پز شد، یک درجه گرمی پیدا می‌کند. به عنوان مثال اگر سیب‌زمینی خام که دارای طبیعتی سرد و تر است را آب‌پز کنیم، یک درجه گرم‌تر شده و دارای طبیعتی معتدل می‌شود و اگر آن را سرخ کنیم، دارای طبیعتی گرم و خشک می‌شود.
غذاهایی که دارای طبیعت گرم و خشک هستند، اگر در تهیه آن ادویه زیاد به کار برده شود، ضرر و زیانش را بیشتر می‌کند. همچنین سرخ کردن با آتش یا کباب کردن غذا یا گوشت، فقط کمی گرمی و خشکی به غذا اضافه می‌کند؛ ولی سرخ کردن آن با مقدار زیادی روغن، گرمی و خشکی بیشتری ایجاد می‌کند و اگر به این نوع غذا کمی سماق اضافه شود، گرمی آن را می‌کاهد.
"گرم و تر"، طبع چای معمولیِ غیرِشیرین
طبع چای معمولیِ غیرشیرین، گرم و تر است؛ اما چایی که با کمی شکر مخلوط شده است، گرمیش نسبت به چای معمولی افزایش پیدا می‌کند. چایی هم که با عسل مخلوط شده باشد، درجه گرمیش نسبت به چای شیرین شده با شکر، بیشتر خواهد شد.
شیر گاو در حالت عادی دارای طبیعتی سرد و تر است. ولی وقتی آن را گرم می‌کنیم، طبیعت آن معتدل‌تر می‌شود و اگر با یک قاشق مرباخوری عسل مصرف شود، طبیعتی گرم و تر پیدا می‌کند.
سفیده تخم‌مرغ دارای طبیعتی سرد و تر و زرده تخم‌مرغ نیز دارای طبیعتی معتدل و تا حدودی گرم و تر است. ولی خود تخم‌مرغ خام معتدل است. تخم‌مرغ آب‌پزِ نیم‌عسلی، معتدل تا گرم و تخم‌مرغ آب‌پزِ کامل، گرم و تر است. نیمرو یا تخم‌مرغِ سرخ‌شده در روغن، دارای طبیعتی گرم و خشک است و بی‌ضررترین نوع تخم‌مرغ، نیم‌عسلی آن است و از لحظه جوشیدن تخم‌مرغ در آب، دو دقیقه زمان برای پختن نیم‌عسلی کافی است.
طبع ماهی چگونه است؟
طبع ماهی‌ای که تازه از آب گرفته شده، سرد و تر است؛ اما ماهی‌های کهنه که چند روز از صیدشان می‌گذرد، دارای طبیعتی گرم و خشک هستند. ماهی آب‌پز، معتدل، ماهیِ کباب‌پز، معتدل تا گرم و ماهیِ سرخ‌شده در روغن، گرم و خشک است. همچنین طبیعت سیب‌زمینیِ خام، سرد و تر است؛ ولی سیب‌زمینیِ آب‌پز، طبیعتی معتدل و سیب‌زمینیِ سرخ‌کرده، طبیعتی گرم و خشک دارد.
طبعِ نان گندم، گرم و خشک است و نوع برشته آن، گرم و خشک‌تر؛ ولی نانِ خمیردار، طبیعتی گرم و تر دارد. لذا بدترین نوع نانِ خوراکی آن است که "داغ‌داغ" خورده شود. برای این‌که گرمی و خشکی بیش از حد دارد و نوع بدتر آن، مصرف قسمت برشته و سوخته نان است که خشکی آن بیشتر است.
در این مقاله آقای ابوالحبیب کوشیده تا بهترین و سالم‌ترین نوع تغذیه را به ما آموزش دهد. شاید در نگاه نخست بسیاری از این دستورالعمل‌ها نکاتی ابتدایی و ساده به نظر آیند که بعضا با برخی دستورات پزشکی جدید هم، هم‌سو نباشند. اما اگر کمی بیشتر دقت کنیم، همگی همان‌هایی هستند که همه پزشکان تجویز می‌کنند. این‌که سرخ‌کردنی یا مصرف چای داغ یا نان گندم برای بدن مضر است، چیزی نیست که محل اختلاف باشد.
.
نظر شما :